W świetle polskiego prawa osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Polskie prawo daje możliwość zakwalifikowania dzieci chore na fenyloketonurię (PKU), jako osoby niepełnosprawne. Tak więc rodzice dziecka z PKU mogą ubiegać się o uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności, a w konsekwencji przyznanie świadczeń rodzinnych (po spełnieniu kryteriów).
W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności należy złożyć wniosek o ustalenie niepełnosprawności dla dziecka do 16 roku życia wraz z wymaganą dokumentacją, tj.:
·zaświadczenie lekarskie, które zawiera opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących (ważne 30 dni od daty wypełnienia przez lekarza),
·uwierzytelnioną kserokopię dokumentacji medycznej przez organ lub podmiot, który dokument wytworzył, tj.: karty informacyjne leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych, opisy badań ekg, rtg, usg, TK, rezonansu magnetycznego, opinie psychologiczne (są ważne 2 lata), kartotekę z poradni prowadzącej oraz inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności, a zwłaszcza okresu jej powstania.
Orzeczenia o niepełnosprawności orzekają Powiatowe/Miejskie Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Należy zwracać się do zespołu właściwego ze względu na adres stałego pobytu (jest to miejscowość w której zamieszkujemy z zamiarem stałego przebywania). Drugą instancją są Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności – w nich można składać odwołania. Jednostki te działają na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Informację o terminie posiedzenia otrzymasz listownie w ciągu miesiąca od złożenia wniosku bądź dwóch miesięcy, w przypadku skomplikowanych spraw. Do terminu rozpatrzenia wniosku nie wlicza się opóźnienia spowodowanego przez wnioskodawcę, np. okresu oczekiwania na uzupełnienie wniosku lub dokumentacji medycznej.
W przypadku ubiegania się o wydanie kolejnego orzeczenia, termin załatwienia sprawy liczy się od dnia następującego po dniu upływu terminu ważności dotychczasowego orzeczenia. W takich przypadkach wniosek należy złożyć nie wcześniej niż na 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia.
WAŻNE: Obecność na posiedzeniu jest obowiązkowa!
Jeśli nie możesz dotrzeć na posiedzenie:
Komisja wyznaczy nowy termin posiedzenia. Warunkiem jest usprawiedliwienie swojej nieobecności w ciągu 14 dni od dnia, w którym odbyło się posiedzenie.
Może w wyjątkowych sytuacjach orzekanie zaocznie albo w miejscu przebywania dziecka/dorosłego na uznanie za niepełnosprawne.
Komisja pozostawi sprawę bez rozpoznania.
Komisją ds. orzekania o niepełnosprawności – zwykle jest to lekarz i pedagog/psycholog/pracownik socjalny.
Wydanie orzeczenia o niepełnosprawności następuje maksymalnie w ciągu dwóch tygodni od dnia posiedzenia komisji. Można odebrać je osobiście, albo czekać aż zostanie przesłane listownie. Informacja o decyzji komisji nie może być udzielana drogą telefoniczną.
Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem zespołu (na przykład zostało wydane na zbyt krótki czas, albo nie wszystkie punkty zostały przyznane), możesz odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie odwołanie trzeba złożyć za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał decyzję. Zespół powiatowy przesyła odwołanie do zespołu wojewódzkiego w ciągu siedmiu dni od dnia otrzymania Twojego odwołania. W tym czasie może zapoznać się z Twoją argumentacją i sam je uwzględnić zmieniając lub uchylając treść orzeczenia. Wtedy nie dochodzi do kolejnego posiedzenia komisji.Nie należy wysyłać dokumentów bezpośrednio do wojewódzkiego zespołu, bo ten i tak przekaże sprawę do zespołu, który orzekał, co wydłuży okres rozpatrzenia sprawy.
UWAGA: Na odwołanie masz 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania orzeczenia.
Odwołanie od decyzji wojewódzkiej komisji
Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności jest organem II instancji, właściwym do rozpatrywania odwołań od orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wydawanych przez powiatowe i miejskie zespoły orzekające, działające na terenie danego województwa. Wojewódzki zespół może się zgodzić lub nie zgodzić (w części albo w całości) z orzeczeniem powiatowego zespołu. Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem wojewódzkiego zespołu, przysługuje Ci możliwość odwołania do sądu pracy
i ubezpieczeń społecznych. Należy to zrobić za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który wydał decyzję.
Posiadane orzeczenie pozwala korzystać z następujących form pomocy, bądź uprawnień:
Korzystanie z ulg np. podatkowych, komunikacyjnych, zwolnienia z opłat radiowo telewizyjnych, na podstawie odrębnych przepisów.
W zakresie rehabilitacji: np. możliwość uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, uzyskanie dofinansowania do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego oraz likwidacji barier architektonicznych.
Nabycie uprawnień do kart parkingowych.
W zakresie pomocy społecznej : możliwość korzystania z pomocy finansowej, usług socjalnych i opiekuńczych świadczonych przez pomoc społeczną oraz organizację pozarządowe i inne placówki.
Nabycie uprawnień do zasiłku pielęgnacyjnego.
W przypadku zaliczenia do osób niepełnosprawnych istnieją również dodatki typu:
